338_Spierballentaal

‘Beleg ieder beetje kritiek met twee lagen complimenten’

(Mary Kay Ash)

Op een mini dagkalender lees ik deze quote. Helemaal acht woorden, in gebiedende wijs enkelvoud geschreven. Als een opdracht.

Wat zou het een verademing zijn als de fotograaf die het nodig vond om de minister van Justitie en Veiligheid in opspraak te brengen verplicht kon worden om ook twee positieve kwesties – bereikt door dezelfde minister – in beeld te brengen. Hoe kon het toch zover komen? Hoe leggen we volgende generaties uit dat deze pandemie als eb en vloed is geworden. Met niets ertussen. Blijkbaar respecteer je de regels of je treedt ze met voeten. Onze plaatselijke krant nodigt lezers die tot de doelgroep 70plus behoren uit om de invloed van corona op hun persoonlijk leven – desnoods geanonimiseerd – op te schrijven. Even die quote proberen: Hoewel een geweldig initiatief (eerste compliment) en ongetwijfeld troostrijk (tweede compliment) voor de lezers, vind ik het toch een vrij eenzijdig beeld schetsen (beetje kritiek). Immers, álle leeftijdsgroepen ondervinden de gevolgen van de pandemie.

Nog best moeilijk, de verhouding van 1 op 2 toe te passen;-).

Op social media volg ik verschillende pagina’s die mijn interesse hebben. Bijvoorbeeld de Loesje-pagina. Wikipedia omschrijft Loesje (ontstaan in 1983) als ‘Een fictief meisje dat posters met kritische en/of humoristische teksten schrijft en in de openbare ruimte plakt. De teksten van Loesje worden gekenmerkt door een positieve en humanistische benadering.’

Loesje heeft inmiddels ook internationaal een carrière, maar het van oorsprong Nederlandse initiatief met een heuse winkel in Arnhem blijft – vanuit mijn liefde voor taal – mijn favoriet. De teksten schetsen niet alleen een tijdsbeeld, wie goed leest merkt dat het vocabulaire ook van kleur verschiet. Om maar niet te zeggen dat ik door de woordkeus vaak kan herleiden welke generatie in de workshops van Loesje de quotes heeft bedacht. Maar ik ‘registreer’ het stilzwijgend. We leven immers in een vrij land.

Tot er recent op mijn Facebookpagina een Engelse Loesje-quote staat. In een opwelling van hardop denken reageer ik met een vraag, gericht aan Loesje zelf. ‘@Loesje, is het erg veelgevraagd om jullie leuke quotes in het Nederlands te publiceren? Daar is Loesje toch groot mee geworden!’ Toegegeven, een beetje suggestief geformuleerd, maar beslist niet onbeleefd.

Toch denkt iemand uit Den Haag daar heel anders over. ‘Hé Oma, er bestaat zoiets als Google Translate, maar dat snap jij natuurlijk niet!’. Pardon? De agressie spat van de woorden af. De ene na de andere reactie wordt erdoor uitgelokt, ik zit er met een mengeling van verbazing en ergernis naar te kijken. Het varieert van ‘Doe normaal man’ tot een omslachtige uitleg dat ‘Buitenlandse vrienden er nu ook zo leuk van kunnen meegenieten.’ Toch drenst ‘Hé oma’ nog vrolijk door. Nieuwsgierig naar wie me dit aandoet bekijk ik zijn persoonlijke informatie. De man heeft het gedeelte op zijn account waar de profielfoto hoort te staan zwart gemaakt. Hij heeft een partner. En een kind, zo zie ik op het account van zijn vriendin. Een eind twintiger met een kind op zijn arm poseert vol trots naast de moeder van zijn kind. Met naam en toenaam, ik kan me niet vergissen. Zij werkt in de zorg.

Terwijl ik me afvraag waar het heen gaat in de wereld als dit soort gasten ook nog het voorbeeld zijn voor hun kinderen, knip ik vakkundig zijn vriendin en kind van de foto. Zijn portret blijft over en dat plaats ik – toegegeven, ook dat is een opwelling – onder zijn ‘He Oma’. Ik tag zijn naam (sorry voor het woord, maar zo noemen we het als we iemand er attent op maken dat de boodschap voor hem/haar bedoeld is) en schrijf erbij ‘Zo, ik geef je even je gezicht terug. Nu weten de lezers ook wie er zo op mij reageert’.

Tijdens de koffie vertel ik mijn Lief dat het mij voor het eerst sinds 2012 is overkomen dat ik met één vraag een tsunami aan reacties veroorzaak. ‘Als blogger zou ik van zoveel respons toch echt heel vrolijk worden’ zeg ik nog. Maar terwijl ik het vertel, mis ik de voldoening van wat ik gedaan heb. Ik heb mijn punt helemaal niet gemaakt. Dat valt namelijk niet te maken. Negeren is in deze kwestie beter dan reageren. Ik besluit om per omgaande mijn allereerste vraag aan Loesje definitief te verwijderen. Daarmee zijn ook alle reacties in een muisklik verdwenen. Niet meer doen, neem ik me voor. Drie dagen later valt mijn oog rechts bovenaan mijn Facebookpagina op het rode 1-tje bij het privé bericht-icoontje. De ‘He Oma-‘kneus heeft in die 5 minuten dat het op Facebook heeft gestaan, zijn foto ontdekt. ‘He Oma, ik geef je vijf minuten om die foto te verwijderen, anders kom ik ff koffie bij je drinken’.  

Natuurlijk doet hij dat niet. Het is niets meer of minder dan het fulmineren van spierballentaal.

‘Zorgen moet je doen, niet maken’ zei Loesje enkele decennia geleden. Ik vrees dat ze voor ‘Hé Oma’ een roepende in de woestijn is geworden.