286_Betaalpijn
Ze zegt het echt….betaalpijn. De presentator van het consumentenprogramma dat ik met een schuin oog volg legt gelijk uit dat vooral jonge mensen de connectie met cash betaalverkeer kwijt raken.
Door ons totaal geautomatiseerde betalingsverkeer kennen jongeren het gevoel niet van – letterlijk – geld uitgeven. En daarmee ontberen ze ook de ervaring dat het soms zeer doet, dat uitgeven.
Mijn ‘betaalpijn-beleving’ begon decennia geleden al met het spelen van monopoly. Er was alleen papiergeld, de kleuren van de straten en de briefjes bepaalden de waarde van het bezit. De paarse Barteljorisstraat, het oranje Neude… Moeiteloos kom ik bij het gevoel hoe het was om twee dure straten te moeten ruilen voor drie goedkopere, alleen maar om dan een groter deel van het speelbord in eigendom te hebben, zodat ik meer kon verdienen. Bij mijn eerste weekendbaantje achter de kassa was het vanzelfsprekend als iemand met een briefje cash betaalde, je het wisselgeld kon ‘terug-tellen’. Tegenwoordig kijkt de caissière die cash geld aanneemt op de kassa om het wisselgeld correct terug te geven.
In de mini-economie van onze familie proberen we de connectie met betaalverkeer toch nog in leven te houden. Al jaren zijn er verjaardag wensen waar ‘geld’ het meest passende antwoord op is. Er zijn misschien mensen die denken ‘lekker makkelijk, toch?’. Nou, dát misschien wel, maar leuk is anders. En dus verzin ik altijd iets om toch in het thema te blijven. Voor kleindochter Faye werd het dit jaar een zeemeerminnen-spaarpot, geheel in stijl van de workshop zwemmen als een zeemeermin die de jarige intussen met vriendinnen had gevolgd. En de rest van het cadeaubudget zat er in muntgeld in. Ze vond het geweldig. Het cadeau was tastbaar en ‘voelde’ bovendien als meer geld (een zware spaarpot).
Het hele spelenderwijs leren omgaan met geld – en dus ook de beleving hoe het voelt als je het kwijtraakt of uitgeeft – is van de agenda gehaald. Het woord ‘berekening’ heeft een heel andere betekenis gekregen. Het is toch van alle tijden dat kinderen het leuk vinden om ergens ‘veel’ van te krijgen. Nog niet gericht op de ‘waarde’ zijn, maar wel het gevoel van rijkdom te kennen als ze het niet in twee handjes kunnen vasthouden? Hoe moet dat straks, als kinderen op Koningsdag met een betaal-app op een vrijmarkt-kleedje kruipen?
In de afgelopen week stonden er maar liefst tienduizend ‘klimaatspijbelaars’ op het Malieveld. Dat zou nog weleens het jeukwoord van 2019 kunnen worden. Zoveel mensen, zoveel meningen. Een greep uit de ingezonden brieven in de krant over dit onderwerp: dat het doordeweeks zo aantrekkelijk spijbelen is. Of de jeugd ook al lijdt aan vliegschaamte. Waarom er toch bij de school nog steeds files staan van ouders die hun kinderen per auto afleveren (en dat zijn echt niet allemaal Tesla’s). Of de kinderen zelf allemaal al vegetarisch eten, minder dan vijf minuten douchen per dag, hun kleedgeld niet besteden bij goedkope winkels uit het bewezen dubieuze circuit… En dat het toch zo’n enorme stunt is, zo vlak voor de Statenverkiezingen, dat kinderen welkom zijn bij de premier.
Allemaal grote-mensen-blabla. Want wat doen we ze voor? Wat geven we mee? Een plastic wereld, waarin het verschil tussen arm en rijk dagelijks keihard in ons gezicht gesmeten wordt. Echte naastenzorg gedegradeerd is tot vrijwilligerswerk. Alle beroepen die op de een of andere manier bijdragen aan het bijbrengen van ‘mores’ tot een permanente burn-out leiden. Als de leerkracht ziek is, sturen we de klas naar huis.
Blijkbaar zijn we zelf vergeten hoe óns smoezenboek eruit zag op de middelbare school. En hoe tof – en misschien ook weinig didactisch verantwoord – de werkweken waren. Eerlijk gezegd werd ik van twee dingen juist blij. ‘De jeugdige demonstratie verliep vlekkeloos’ kopte de krant. En ik zag spandoeken. Zelfgemáákte SPANDOEKEN. Kijk, dat stemt hoopvol. De middelbare scholier van vandaag weet dan misschien niet hoe het voelt om ‘betaalpijn’ te hebben, maar kan nog wel een spandoek maken!
En met een toekomst waarin werken tot je tachtigste ineens niet zo utopisch meer lijkt, komt die betaalpijn vanzelf wel.
